CTET
2015 EXAM NOTES IN HINDI MEDIUM
अभिक्रमितअनुदेशनकेप्रकार : TYPES OF PROGRAMMED INSTRUCTION
अभिक्रमितअनुदेशनकेप्रकारयोंतो अभिक्रमितअनुदेशनएकसम्पूर्णशैक्षिककार्यक्रमहै, किन्तुइसकीरचनाकेआधारपरअभिक्रमितअनुदेशन कावर्गीकरणइसप्रकारकियाजासकताहै।
1. रेखीयअभिक्रमितअनुदेशन
2. शाखीयअभिक्रमितअनुदेशन
3. मैथेटिक्सअभिक्रमितअनुदेशन
4. स्वनिर्देशितअभिदेशितअनुदेशन
5. कम्प्यूटरआधारितअभिक्रमितअनुदेशन
- अभिक्रमित अनुदेशन : PROGRAMMED INSTRUCTION
रेखीयअभिक्रमितअनुदेशन: (LinearProgramming)
रेखीयअभिक्रमकास्वरूपरेखीयअभिक्रममेंविषयवस्तुकोछोटेछोटे पदोंमेंविभक्तकरदियाजाताहै।इनपदोंमेंतीनतत्वनिहितहोतेहै।
रेखीयअभिक्रम में पदोंकेप्रकाररेखीयअभिक्रममेंपदप्रमुखतः चारप्रकारकेबनायेजातेहै।
रेखीयअभिक्रमकीविशेषताएं रेखीयअभिक्रमकाअधिगमकीक्रियाओंमेंविशेषमहत्वहै, इसीलिएशिक्षणमेंइसकाप्रयोगविशेषतः लोकप्रियहै।
इसकीनिम्नलिखितविशेषताएॅंहंै।
रेखीयअभिक्रमकी सीमायें
शाखीय अभिक्रमण (Branching Programming)
इस विधिकोआन्तरिकअभिक्रमभीकहतेहैं।इसकाआरम्भ नारमनएकराऊडर नेकियाथा।उसने इसकीपरिभाषामेंइसेएकऐसाअभिक्रमबतायाजोअधिगमकोछात्रों कीआवश्यकताकेअनुसारसंगणकजैसेबाह्यउपकरणकेबिनाअनुकूलबनाताहै
शाखीयअभिक्रमणके दोष (Demerits of Branching Programming)
3. मैथेटिक्स अभिक्रमण अथवा अवरोही अभिक्रमण (Mathetics Programming)
मैथेटिक्सअभिक्रमणकेदोष (Demerits of Mathetics Programming)
4. स्वनिदेशित अभिक्रमित अनुदेशन:-
स्वनिदेशितअभिक्रमकोसंयुक्तअभिक्रमकेनामसेभीजानाजाताहैंयहांसंयुक्तकाअर्थसहायताप्रदानकरनाहै।यहअभिक्रमएकऐसासाधनहै, जो अभिक्रमितअनुदेशनतथाउत्तमप्रकारकीपाठ्यपुस्तकोंमेंसमन्वयस्थापितकरताहैं।इसप्रकारइसअभिक्रममेंअभिक्रमितशिक्षणसहायतासामग्रीतथापाठयपुस्तकोंकाउपयोग कियाजाताहै।
5. कम्प्यूटर आधारित अभिक्रमित अनुदेशनः-
आजविज्ञानऔरतकनीकीकेप्रभावनेमानवचिन्तनकोवैज्ञानिकबनादियाजिसकेफलस्वरूपप्रत्येकक्षेत्रमेंयन्त्रीकरणकाबोलबालाहै। यन्त्रीकरणकीइसदौडमेंशिक्षाभीपीछेनहींरहीहै, क्योंकिप्रतिदिनबदलनेवालीसामाजिकआर्थिकसंरचनामेंशिक्षाकेगुणात्मकस्वरूपपरबहुतबलदिया जारहाहै, फलतःशिक्षाजगतमेंमेंसंगणकोंकाआगमनहुआहै।छात्रोंकीबढतीहुईसंख्याकोदेखतेहुएउनकेलियेउत्तमढंगसेशिक्षणअधिगमकी परिस्थितियांउत्पन्नकरके, ज्ञानकेसंचारप्रवाहमेंसंगठनकोप्रभावशालीमाध्यममानाजारहाहै।
- कम्प्यूटर की सहायता द्वारा अनुदेशन : Computer Assisted Instruction (CAI)
कम्प्यूटर आधारितअनुक्रमितअनुदेशनमेंप्रायःचारबिन्दुओंपरअधिकबल दियाजाताहै।
1. ड्रिलऔरअभ्यास 2. ट्यूटोरियल
3. प्रश्नोत्तर 4. निदानात्म्कपरीक्षण
नोट: आपको हमारी पोस्ट कैसी लगी, कृपया कमेंट करके ज़रूर बताए ।
<<<Teaching
Methodology Notes